Kako su raspoređene plate u Srbiji?

Najveću platu u Srbiji u proseku zarađuju u beogradskoj opštini Stari Grad. Ona je, prema podacima Zavoda za statistiku, u novembru 2023. godine iznosila (neto) 174.172 dinara.

Osim toga, beogradske opštine zauzimaju osam prvih mesta. Posle Starog Grada, slede Vračar (161.946), Savski Venac (151.700), Novi Beograd (147.283), Zvezdara (118.786), Voždovac (118.566), Čukarica (108.831), Zemun (105.975).

Iza njih dolazi prvo mesto van glavnog grada – Novi Sad (105.514), a zatim opet dve beogradske opštine Palilula (103.633), Rakovica (101.229).

Van Beograda i Novog Sada, platu višu od proseka u Srbiji, a to je u novembru 2023. godine iznosilo 89.956 dinara imaju građani u još samo šest opština. To su: Bor (98.613), Niška Banja (97.309), Lazarevac (92.135) Kostolac (91.078), Pančevo (89.844) i Lučani (89.775).

Srbija bez Kosova ima 147 opština, što znači da se u 130 opština zarađuje manje od republičkog proseka.

Medijalna zarada, odnosno iznos do koje je 50 odsto zaposlenih ostvarilo zaradu do navedenog iznosa u Srbiji je 69.088 dinara.

Najsiromašnije opštine Preševo i Bojnik
Najniža prosečna primanja su u opštini Preševo (59.263), a nešto viša su obližnjoj opštini Bojnik (59.708).

Među 10 sa najnižim primanjima nalaze se još: Svrljig (60.002), Vlasotince (60.059), Gadžin Han (60.516), Blace (60.929), Lebane (61.498), Trgovište (62.173), Ražanj (62.327), Crna Trava (62.374).

Gotovo sve najsiromašnije opštine nalaze se na jugu Srbije.

Najniža primanja u Jablaničkoj oblasti
Najviše plate su očekivano u Beogradskoj oblasti (115.317), jedina oblast koja prebacuje prosek u republici je Južnobačka oblast sa 94.512 dinara, dok je Borska oblast gotovo na nivou proseka (88.717).

Još četiri oblasti beleže zarade veće od 80.000 dinara. To su: Južnobanatska oblast (82.987), Nišavska oblast (81.112), Sremska oblast (81.080) i Šumadijska oblast (80.881).

Najmanja primanja su u Jablaničkoj oblasti (64.554), a prosek niži od 70.000 dinara imaju još Pčinjska oblast (67.071), Toplička oblast (68.888) i Raška oblast (69.182).

Troškovi života određuju standard
Da više novca ne mora uvek da znači i automatski i kvalitetniji život zavisi i od troškova života.

Tako je u nedavnom tekstu N1 izračunato da je u Beogradu neophodno 78.000 dinara za osnove troškove uključujući i iznajmljivanje malog stana. To znači da je sa medijalnom praktično zaradom nemoguće preživeti u glavnom gradu.

U Novom Sadu su troškovi iznajmljivanja stana malo niži, ali je i tamo medijalna zarada nedovoljna za život, a slično je i u Nišu.

Plata za život
Koncept i projekat „Plata za život“, koji se zasniva na pokriću uobičajenih troškova ishrane, stanovanja, zdravstvene zaštite, odeće i obuće, prevoza i obrazovanja, uključuje oko 10 odsto dodatnog novca za nepredviđene troškove. Prema njihovom proračunu za sredinu 2022. godine taj iznos (plata za život, ne za preživljavanje) je bio 115.000 dinara.

Nesrazmera: Između luksuza i bede
Ovakve brojke pokazuju da postoji velika nesrazmera između zarada. Primanja 20 odsto najbogatijih su u proseku šest veća od najsiromašnijih 20 odsto. Iako je u Srbiji od skoro prestala da se prati stopa apsolutnog siromaštva, to ne znači da ne postoji.

Ona se neznatno smanjivala u periodu od 2006. godine. Prema poslednjim zvaničnim podacima iz 2021. godine, procenat apsolutno siromašnih u Srbiji iznosio je 6,9 odsto. U pitanju je 446.000 ljudi koji su mesečno trošili manje od 12.695 dinara.

Prema podacima „plata za život“ broj stanovnika koji žive u apsolutnom siromaštvu povećao se na 11,4%, odnosno, oko 780.000 ljudi.

Kada je u pitanju rizik od siromaštva, prema podacima Zavoda za statistiku, on je u 2022. godini iznosio 20,%, i u odnosu na 2021. godinu niži je za 1,2 procentna poena.

Stopa rizika od siromaštva predstavlja procenat lica čiji je raspoloživi prihod niži od praga rizika od siromaštva, koji je u 2022. iznosio 26.509 dinara mesečno za jednočlano domaćinstvo.