Rio Tinto zaustavljen, i dalje aktuelno 175 istražnih polja, dva u Braničevskom okrugu

Aktuelno je 175 istražnih polja među kojima su i polja u Kučevu i Petrovcu na Mlavi, piše list Danas.

Od ukupnog broja, 116 radi na istraživanju metaličnih mineralnih sirovina – zlata, bakra, olova i cinka sa pratećim elementima, kao i bora i litijuma.

Od ukupnog tridesetak firmi koje imaju istražne dozvole, neke i na desetak polja širom Srbije, samo je šest osnovano pre juna 2012. godine, dve domaće i četiri strane. Najveći broj dozvola i novih firmi stigao je u Srbiju posle tog perioda, najviše od 2016. pa nadalje.

One danas otvaraju bušotine na području Loznice, Valjeva, Mionice, Čačka, Kosjerića, Krupe, Zvornika, Zaječara, Bora, Majdanpeka, Kučeva, Soko Banje, Petrovca na Mlavi, Jagodine, Paraćina, Novog pazara, Raške, Aleksinca, Pirota, Niške Banje…

Energetskim mineralnim sirovinama bave se dva istraživanja, a 57 se bavi nemetaličnim mineralnim sirovinama, navode u Ministarstvu.

Jedinstven spisak dozvola za istraživanje ruda ne postoji ili nije dostupan, ali je do okvirnih podataka moguće doći „peške“, preko Geografsko informacionog sistema (GIS).

Domaća preduzeća, uglavnom se bave istraživanjem rezervi pijaće i mineralne vode ili minerala iz opisa njihovog posla, na osnovu višedecenijskih dozvola. Takva polja imaju Magnohrom, Elektroprivreda Srbije (EPS) i većina rudnika, uključujući novog vlasnika RTB Bora, Serbia Zijing Mining.

Ako se isključe firme sa dugogodišnjim istražnim i eksploatacionim pravima, ostaje tridesetak novih kompanija koje su dobile dozvole za otvaranje bušotina u potrazi za dragocenim metalima, od srebra, zlata i bakra, do litijuma, bora, gvožđa, olova, cinka, molibdena…

Od tih firmi samo je sedam domaćih, a strane dolaze sa kapitalom iz Kanade, Australije, Velike Britanije, SAD, Kine kao i Holandije, Malte ili Britanskih Devičanskih Ostrva. Zanimljivo je da su u nekoliko slučajeva, kineski državljani na čelu srpskog ogranka firme osnovane na of šor destinacijama.

Da se dozvole dele kapom i šakom, stranim kompanijama koje su u poslednjih nekoliko godina osnovale svoje ispostave u Srbiji, svedoči i istraživanje Birna, koji je pre dva meseca objavio saznanja o firmama sa istražnim pravima čak i na područjima neposredno uz ili u zonama zaštićene prirode, piše list Danas.

Najveća među njima, sa istražnim pravima koja zalaze u područje Nacionalnog parka Đerdap je Konstantin Resources u vlasništvu istoimene australijske kompanije, koja je u Srbiju došla 2017. a ima čak dozvole za 12 lokacija koje pokrivaju 760 kvadratnih kilometara.

Uz tu kompaniju su, sa dozvolama za po četiri istražna polja na istom području, Tara gold, koju je u Srbiji 2016. osnovala britanska ISIHC, a njome upravlja Australijanac Piter Hejzajn, kao i domaća Golden Age Resources, koja je počela da radi 2018. godine.

Nešto manje površine na istom području sa deset istražnih dozvola za ukupno 288 kvadratnih kilometara, pokriva Balkan Exploration and Mining, u vlasništvu Reservoir Conslulting sa Britanskih Devičanskih Ostrva, osnovanog u Srbiji 2010. i sa direktorom, kineskim državljaninom.

Slična matrica, kineski direktor, centrala sa Devičanskih Ostrva je i kod preduzeća Tilva koja istražuje u zaštićenom području „Kučaj Beljanica“.

Od kanadskih kompanija, Greht Mountain Ventures je 2020. osnovao u Srbiji Valdor Resources, a poslovima upravlja kanadska državljanka Teodora Dečen. Istovremeno, ona je u Agenciji za privredne registre (APR) 2011. registrovana i kao direktorka Stare planine Resources, sa kapitalom holandskog Mundoro Middelena.